Summer of Love

Προεκτείνοντας αυτές τις σκέψεις, θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα αγάπης στην άσκηση της πολιτικής σήμερα, η οποία κατέστη μια τεχνοκρατική γραφειοκρατία που προωθεί τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα και τα προσωπικά συμφέροντα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν επίσης προκατειλημμένες αντιλήψεις της αγάπης, «της αγάπης που έχει χάσει τον δρόμο», όπως λέει ο Hardt, που εκδηλώνονται στις εξτρεμιστικές πολιτικές ομάδες ή τα κόμματα εθνικιστικών, νεο-ναζιστικών ή alt-rightτάσεων.Μια άλλη αντίληψη της πολιτικής είναι δυνατή, αρκεί να φανταστούμε την αγάπη ως μια πολιτική έννοια, πιο γενναιόδωρη, ανοιχτή, θετική, όπως ο Χαρτ.

Η έκθεση Summer of Love αντλεί από αυτές τις σκέψεις και υφαίνει έναν ιστό από πολιτιστικά και ιστορικά σημεία αναφοράς προκειμένου να συνδέσει ιδέες που αναπτύχθηκαν πριν από πενήντα χρόνια και το σημερινό σημείο καμπής στην Ευρώπη για να μας εμπνεύσει ίσως να οραματιστούμε μια διέξοδο από το σημερινό πολιτικό αδιέξοδο. Είναι η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο. Έχουν περάσει πενήντα χρόνια· η γενιά του «babyboom», της μεταπολεμικής έκρηξης των γεννήσεων, βρίσκεται αντιμέτωπη με τη γήρανση και τον θάνατο, και τα νεανικά της ιδανικά έχουν ξεθωριάσει. Μπορούμε λοιπόν να αναρωτηθούμε: τι πήγε στραβά, πότε, γιατί; Ποια διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε; Είναι άραγε σκόπιμο να επανεξετάσουμε αυτά τα ιδανικά; Μπορούμε να διδαχτούμε από τις εμπειρίες και τις απογοητεύσεις της γενιάς του 1967; Σε έναν κόσμο που μοιάζει να ολισθαίνει προς συντηρητικές αξίες, είναι καιρός να μάθουμε από την ιστορία, για να αποφύγουμε να διαπράξουμε ξανά τα ίδια λάθη.

Η έκθεση περιλαμβάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της τετραλογίας βίντεο που δημιούργησε ο Έλληνας καλλιτέχνης Νικόλας Κοζάκης σε συνεργασία με τον φιλόσοφο Ραούλ Βανεγκέμ, μια επιστροφή στην Ελλάδα με στόχο την αναθεώρηση των σύγχρονων Δυτικών αξιών. Οι ανανεωτικές ιδέες του Βανεγκέμ από το 1967 είναι εξαιρετικά επίκαιρες στο σημερινό πολιτικό κλίμα, ενώ οι εικόνες του Κοζάκη μάς παρακινούν να δοκιμάσουμε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, εμπνευσμένο από ένα συγκεκριμένο είδος «πρακτικής της καθημερινής ζωής» στην Ελλάδα που ίσως να έχει ακόμη κάτι να μας διδάξει σε σχέση με τους σημερινούς, ολοένα πιο ξέφρενους ρυθμούς της ζωής μας. Στην έκθεση περιλαμβάνεται επίσης το βίντεο Every Day Words Disappear (Κάθε μέρα λέξεις εξαφανίζονται)(2016), του βραβευμένου σκηνοθέτη Johan Grimonprez, μια συνέντευξη του Michael Hardt, με εμβόλιμες σκηνές από την ταινία Alphaville (1965), του Jean-LucGodard, ταινία στην οποία ένα σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών αποκτά τον έλεγχο της πόλης και θέτει εκτός νόμου έννοιες όπως η αγάπη, η ποίηση, το συναίσθημα.

Περιλαμβάνεται επίσης το έργο της Tomomi Itakura Untitled (Signs) (2017), μια σειρά πινακίδων που αντιπαραβάλλει κεντρικές έννοιες του 1967 και του 2017, δείχνοντας πώς άλλαξε ο κόσμος μέσα σε αυτά τα πενήντα χρόνια. Μια σειρά από ιστορικές αφίσες από τη συλλογή του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας μιλά επίσης για τα πιεστικά ζητήματα του 1967 – από το κίνημα κατά του πολέμου του Βιετνάμ έως τις πολιτικές ελευθερίες, το απαρτχάιντ και το Παλαιστινιακό ζήτημα. Το πολυμεσικό έργο του Uriel Orlow The Short and the Long of It (2013-17), το οποίο ο καλλιτέχνης ανέπτυξε περαιτέρω ειδικά για την έκθεση, αναφέρεται στις συνέπειες του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967 μεταξύ Ισραήλ και γειτονικών του χωρών. Ο πόλεμος άφησε δεκατέσσερα διεθνή φορτηγά πλοία αποκλεισμένα στη Διώρυγα του Σουέζ μέχρι το 1975 που ξανάνοιξε. Η απομόνωση που βίωσαν τα πολυεθνικά πληρώματα των πλοίων οδήγησε σε μια μορφή κοινοβιακής συνύπαρξης και στην εγκαθίδρυση ενός ιδιότυπου κοινωνικού συστήματος που υπερέβη τους φραγμούς θρησκείας, πολιτισμού και γλώσσας.

Ένα από τα κύρια ζητήματα το 1967 ήταν η σεξουαλική απελευθέρωση και η έμφυλη πολιτική, της οποίας η πνευματική κληρονομιά γίνεται αισθητή ακόμη και σήμερα. Η ταινία της Melanie Bonajo Economy of Love (2015) υπενθυμίζει τις ριζοσπαστικές πολιτικές της δεκαετίας του 1960, σε έναν στοχασμό των ζητημάτων γύρω από τη σεξουαλική απελευθέρωση και τον «ελεύθερο έρωτα» σήμερα. Το βίντεο αποτελείται από προσωπικές αφηγήσεις τριών γυναικών επαγγελματιών του σεξ, που θεωρούν τους εαυτούς τους θεραπεύτριες, και αποτελεί μια ριζική αναθεώρηση του τρόπου αντιμετώπισής τους, μέσα από μια ξεκάθαρα φεμινιστική σκοπιά.

Υπάρχουν επίσης πολλά καινούρια έργα, ειδικές παραγγελίες για την έκθεση, που στοχάζονται πάνω στην επέτειο των πενήντα ετών από το 1967. Ο Μιχαήλ Καρίκης έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον που λειτουργεί ως μουσικό και αναγνωστικό σαλόνι, με εμβληματικούς δίσκους βινυλίου από το 1967, καθώς και βιβλία και δοκίμια σημαντικών στοχαστών που γράφουν για την αγάπη ως πολιτικό γεγονός και ενέργεια με επαναστατικό δυναμικό. Οι επισκέπτες μπορούν να περιεργαστούν τους δίσκους και τα βιβλία, μέσα σε ένα πολύχρωμο γλυπτικό περιβάλλον που λειτουργεί και ως κοινόχρηστο καθιστικό. Με θέα στη Μεσόγειο, οι επισκέπτες βυθίζονται στις λέξεις και τους ήχους του 1967. Ο MarkoMäetammέχει δημιουργήσει μια σειρά από εικόνες χρησιμοποιώντας λέξεις από αφίσες και λάβαρα που χρησιμοποιήθηκαν σε πορείες διαμαρτυρίας το 2017, τις οποίες παρουσιάζει μέσα από την αισθητική των αφισών του Καλοκαιριού της Αγάπης, συνδέοντας τις αντιλήψεις περί κοινών και κοινότητας του 1967 και του σήμερα, και ενεργοποιώντας την πολιτιστική μνήμη. Τέλος, η καινούρια εγκατάσταση φωτοταπετσαρίας της MargeMonkoγια την έκθεση, που περιλαμβάνει φωτογραφίες και διαγράμματα, διερευνά τον ρόλο του αντισυλληπτικού χαπιού στη σεξουαλική απελευθέρωση των γυναικών και στο κίνημα του «ελεύθερου έρωτα».Το έργο παρακολουθεί τη χρονική εξέλιξη της νομιμοποίησης του χαπιού σε διάφορες χώρες, ιδιαίτερα στη Γαλλία, όπου το χάπι νομιμοποιήθηκε το 1967.

Σε καιρούς επιδεινούμενης οπισθοδρόμησης και συντηρητισμού, φαίνεται επίκαιρο να στοχαστούμε πάνω στην πνευματική κληρονομιά του 1967, που σήμερα μοιάζει να έμεινε ανολοκλήρωτη. Ο κόσμος μας κυριαρχείται, αντίθετα, από μια νοοτροπία ατομισμού, την οποία προωθούν έντονα ο καπιταλισμός, οι μεγάλες εταιρείες και ο καταναλωτισμός, ενώ η συνεχής υπόθαλψη της ξενοφοβίας από νεοπαγή δεξιά κινήματα οδηγεί στην υιοθέτηση μιας νοοτροπίας αποκλεισμού, εις βάρος της ένταξης. Επιζητώντας να ανακτήσουν τη χαμένη αισιοδοξία και να βρουν τρόπο επιβίωσης μέσα στις δυσκολίες του παρόντος, όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται πάλι προς τις ιδέες και τα ήθη που γεννήθηκαν το καλοκαίρι του 1967 και τη δεκαετία του 1960 γενικότερα.Τα κοινά, το μοίρασμα, η κοινότητα επιστρέφουν ως τρόπος σκέψης, μαζί με την αναγέννηση των αυθόρμητων κινημάτων λαϊκής βάσης. Η Ελλάδα της κρίσης αποτελεί καλό παράδειγμα: εκατοντάδες πρωτοβουλίες πολιτών έχουν ξεπηδήσει σε όλη τη χώρα, προσφέροντας ανακούφιση και κοινωνικό έργο σε τομείς με συστημικά προβλήματα όπως η υγεία, η εκπαίδευση και το περιβάλλον. Ένα ελληνικό νησί το καλοκαίρι,και συγκεκριμένα η Σάμος,9 προσφέρει ένα ιδανικό σκηνικό για να μιλήσουμε για τα θέματα αυτά. Μέσα στον ζόφο της οικονομικής κατάρρευσης και της συνεχιζόμενης κρίσης, εκείνο που φαίνεται ότι διατηρεί τη συνοχή είναι οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί σε μια κοινωνία στην οποία δεν έχει επικρατήσει ακόμη πλήρως ο ατομικισμός. Η έκθεση Summer of Love μάς θυμίζει ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ανατρέξουμε στις αξίες που γεννήθηκαν πριν πενήντα χρόνια αν θέλουμε να οραματιστούμε ένα καλύτερο μέλλον.

Οι «υπότροφοι επιμελητές» κατοικούν στο Art Space Pythagorion, όπου και πραγματοποιούνται οι εκθέσεις του Ιδρύματος και αρχικά καλούνται να συνεργαστούν με την επιμελητική ομάδα και τους καλλιτέχνες κατά την εγκατάσταση της έκθεσης. Ενημερώνονται για τα ζητήματα που θίγει κάθε έκθεση, τις επιμελητικές πρακτικές που υιοθετήθηκαν και τις προθέσεις των καλλιτεχνών.

Οι «υπότροφοι» επίσης βοηθούν στην διοργάνωση των παράλληλων δράσεων και δημόσιου προγράμματος της κάθε έκθεσης. Στόχοι είναι η προσέγγιση και ενημέρωση του κοινού, η βοήθεια των καλλιτεχνών και διαμεσολάβηση για τους επισκέπτες. Φροντίζουν επίσης για την καλή λειτουργία του χώρου.

Οι συμμετέχοντες είναι ελεύθεροι να εκμεταλλεύτούν πλήρως τις εγκαταστάσεις του παραθαλάσσιου Art Space Pythagorion αποκτώντας παράλληλα επαγγελματική εμπειρία. Σε αυτό το πλαίσιο, και λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική γεωγραφική θέση, οι «υπότροφοι» συναντώνται για να ανταλλάξουν και να αναβαθμίσουν αναφορές και να διαμορφώσουν ένα νέο διαπολιτισμικό δίκτυο.

Το πρόγραμμα υποστηρίζει και ενθαρρύνει τους ανερχόμενους επαγγελματίες παρέχοντάς τους εργαλεία για περαιτέρω ανάπτυξη και καθιέρωση.